İnsan kaynakları yönetimi, şirket içerisinde çalışmak üzere insan gücünü istihdam etme, çalışanların performans ve verimliliklerini artırmak amacıyla çeşitli eğitimler düzenleme, performans değerlendirmeleri yapma, çalışanların haklarını korumak adına çeşitli çalışmalar yapma ve ödüllendirme / cezalandırma gibi çeşitli iş ve süreçleri yöneten birimdir. İşletme biliminin son yıllarda tabiri caizse evrim geçirmesi ile beraber insan kaynakları yönetimi de daha önemli giderek artar bir hale geldi.
İnsan kaynakları yönetimi, dört ana sorumluluk ve bu sorumlulukların altında diğer pek çok görev ve sorumluluğu üstlenmektedir. Bu sorumlulukların belki de en önemlisi tabii ki istihdam etmektir. Uygun adaylar arasından uygun olanı tespit etmek ve istihdam ederek işletmeye kazandırmak gibi önemli ve stratejik bir misyona sahiptir. Daha sonrasında istihdam edilen bireylerin işe adaptasyonları, gelişimleri ve dönem dönem performans değerlendirmeleri de yine bu birimin sorumluluğudur. Şimdi insan kaynakları biriminin insan kaynakları yönetiminde üstlendiği sorumlulukları biraz daha derinlemesine inceleyelim.
Daha önce bahsettiğimiz gibi insan kaynakları biriminin birincil sorumluluğu doğru personeli tespit ederek istihdam etmektir. İşletmenin hedeflerini tutturması için gereken verimliliği sağlayacak, şirket prensiplerine ve standartlarına uyum sağlayabilecek, sorumluluk alanına göre konuya hâkim bireyleri çeşitli sınav ve mülakatlar yolu ile tespit ederek istihdam etmek, bu birimin birincil faaliyet konusudur. İstihdam süreci planlanırken öncelikle işin tanımı yapılmalıdır. Tanımı tam olarak yapıldıktan sonra o işi hakkıyla yerine getirebilecek insan gücünde olması gereken özellikler ve beklentiler tam olarak belirlenmelidir. Daha sonra bu iki temel tanım üzerinde çalışmak ve adaylar arasında tanıma en uygun olanı seçilmelidir.
İnsan kaynakları yönetimi, istihdam edilen personelin yasal haklarını güvence altına almak ve sürekli takibini yapmak gibi önemli bir misyonu da üstlenir. Ülkemizde çeşitli yasalarla düzenlenmiş olan işçi haklarına sadık kalarak özlük dosyalarının düzenlenmesi, bordro hazırlanması, çalışanların haftalık ve yıllık izinlerinin belirlenmesi ve tebliğ edilmesi, çalışanların devamsızlıklarının takip edilmesi ve önlem alınması gibi pek çok yasal sorumluluğu yerine getirmek insan kaynakları biriminin görevidir. Yasal sorumluluklarını yerine getirmeyen şirketler çok ciddi yaptırım ve cezalarla karşılaşmaktadırlar.
Her şirketi diğerinden ayıran kendi iç dinamikleri vardır. Aynı ürünü üreten farklı firmaları incelediğinizde çalışma tarzlarından üretim bantlarına, hammadde türlerinden mamullerine kadar pek çok fark bulmak mümkündür. Üstelik her şirketin kendi standart ve prensiplerini de düşündüğümüzde farklılıklar daha da artmaktadır. Bu nedenle istihdam edilen tüm insan gücü, belirli bir süre oryantasyona tabi tutulmakta ve dönem dönem çeşitli eğitimlerle geliştirilmeye çalışılmaktadır. Bu sürekli devam eden eğitim ve gelişim süreçlerinin yönetimi de yine insan kaynakları yönetiminin konusudur.
Belirli bir kazanç elde etmek için bir araya gelen insanları motive etmenin en kolay ve hızlı yolu kuşkusuz belirli bir hedef ve bu hedefe ulaşıldığında karşılığında bir ödül vaat edilmesidir.İnsan kaynakları yönetimi de bu bağlamda çeşitli hedefler belirleyerek çalışanların performanslarını artırmaya çalışır. Motive olan bireylerin performansları yükseldikçe, işletmeye sağladıkları verimlilik de artmaktadır. Yine aynı şekilde bireylerin dönemsel performansları insan kaynakları birimi tarafından sürekli incelenmektedir. Bu incelemeler çeşitli metriklere göre yapılmakta ve örneğin birkaç ay üst üste hedef tutturamayan kişilerin belirlenerek çeşitli cezalar ile motive edilmesi ya da eğitimlere katılarak performanslarının artırılması hedeflenir.