İş Tasarımı

İş Tasarımı Nedir?

İş tasarımı, organizasyon içerisinde mevcut işlerin tanımlarının, yüklenen sorumlulukların, eğitimlerin ve buna benzer unsurların yeniden şekillendirilme sürecidir. İnsan kaynakları departmanının yönettiği bu süreçte günün gerçeklerinin bir getirisi olarak mevcut işlerin uygun insan gücü ile karşılanması ve eldeki insan gücünün motivasyonunu artıracak şekilde sürdürülmesi gerekir.

İş Tasarımı Nasıl Çalışır?

İş tasarımını doğru bir şekilde yapmak için bir çerçeve oluşturmak gereklidir. Tasarımın tamamlanabilmesi için genel kabul görmüş çerçeve iş özellikleri çerçevesidir. Bu çerçevede çalışanları motive etmek için her işin beş temel özelliğe sahip olması gerektiği düşünülmüştür.

1- Yetenek Çeşitliliği

Yapılacak işin hangi tür yeteneklerle karşılanabileceğinin ortaya konmasıdır. Yeteneklerin sayısı arttıkça işin zorluk derecesinin de arttığı, buna bağlı olarak yetkinlik derecesinin de değişmesi gerektiği düşünülür.

2- Görev Kimliği

Yapılan işin baştan sona kadar sorumlu kişi tarafından yapılıp yapılmadığı ile ilgilidir. Örneklendirmek gerekirse, üretim bandında çalışan kişi işin sadece bir kısmından sorumluyken, takım halinde beyaz eşya üretenler mevcut ürünü baştan sona kendileri üretirler.

3- Görevin Önemi

Bu kavram, ortaya konan işin başkalarının hayatına ne denli dokunabilip dokunamadığıyla alakalıdır.

4- Özerklik

Bu özellik çalışanın bireysel özgürlüğü anlamına gelir. Bir işi yaparken inisiyatif alabilmesi mümkün olan çalışan kendini daha sorumlu hisseder.

5- Geribildirim

Son özellik olan geribildirim çalışanın, yaptığı işin sonuçlarını yine işin kendisinden aldığı bilgilerle doğrulaması ile ilgilidir.

İş tasarımı bu beş özelliğe sahip olan işler için daha doğru sonuçlar verir. Bu beş özellik aranarak ortaya konan iş tasarımı modelleri sayesinde çalışanların motivasyonları artarken aidiyet, sorumluluk, düşük devamsızlık ve işten ayrılma gibi olumlu sonuçlara ulaşılır.

İş Tasarım Stratejileri

İş tasarımı kullanılarak bir işin potansiyelini artırmak için dört temel iş tasarım stratejisi kullanılır. Bunlar;

1- İş Rotasyonu

Çalışanların organizasyon içerisinde farklı dönemlerde farklı sorumluluklar üstlenmesine iş rotasyonu denir. Burada amaç; çalışanın şirket içerisinde farklı bölümleri deneyimleyerek öğrenmesi, yeteneklerinin ortaya çıkarılması ve potansiyeline uygun işler üstlenmesidir.

2- İş Büyütme

Yatay genişleme olarak da adlandırılan bu kavramda amaç çalışanın sorumluluk ve beceri düzeyine uygun olarak mevcut görev ve sorumluluklarına yenilerinin eklenmesidir. 

3- İş Genişletme

Bu stratejide çalışana verilen görevin gerçekleştirilmesi için gereken becerilerin artırılması sağlanır. Bu sayede iş, çalışan açısından daha ilgi çekici olmakla beraber yeni beceriler kazanma zorunluluğunu da beraberinde getirir.

4- İş Zenginleştirme

Çalışan ve yöneticilerin iş tatminini ve verimliliklerini artırmanın yanı sıra kişisel başarı ve gelişim imkanı bulmalarını sağlamak için daha fazla sorumluluk almalarını sağlayacak müdahalelerdir. Bu stratejide bir işin tüm sorumluluğunun çalışana verilerek geribildirimlere göre kendi inisiyatifini kullanması sağlanır.

5- İş Basitleştirme

Sürdürülebilirlik açısından önemli bir strateji olan iş basitleştirme, tanım olarak iş genişletmenin tam tersidir. Yapılan işin zaman içerisinde yönetilemez hale geldiği durumlarda, daha iş odaklı ve ihtiyaç duyulan yeteneklerin daha az olduğu bir sürece girilmesidir.

İK Uzmanları İş Tasarımından Nasıl Yararlanır?

İnsan kaynakları uzmanları bir iş yerindeki insan gücünü en iyi şekilde kullanmak zorundadır. Bu durum yapılacak işin yerine getirilmesinin yanı sıra işi yapan çalışanların, yaptıkları işten keyif almaları, motive olmaları ve işi daha iyi yapmaları için gereken yetenekleri geliştirebilmeleri ile mümkündür.

IK uzmanları tarafından bahsettiğimiz özellik ve stratejilere uygun bir iş tanımı yapıldığında bu, çalışanların görev ve sorumluluklarını yerine getirmede daha azimli, motive ve sahiplenici olmalarına olanak tanır. 

Türkiye'nin tek IK odaklı ERP yazılımı olan Stafik, iş tanım süreçlerinde IK uzmanlarının ihtiyaç duydukları desteği sunan çeşitli modüllere sahiptir. IK yönetiminde Stafik hizmetlerinin ayrıcalıklarından faydalanmak için lütfen bizimle iletişim kurunuz.